Göz Kapağı Düşüklüğü ile Karışan Durumlar

Göz kapağı düşüklüğü (pitozis), üst göz kapağının normalden daha aşağıda yerleşmesi durumudur. Normal koşullarda üst göz kapağı, korneanın yaklaşık %10–15’ini yani ortalama 1–2 mm’lik kısmını örter. Eğer kapak bu seviyeden daha fazla aşağıya inerse, göz bebeğinin bir bölümü kapanabilir veya görüş alanı kısıtlanabilir.

Bazı kişilerde ise kas ya da sinirlerde bir hasar olmamasına rağmen göz kapağında düşüklük görünümü ortaya çıkabilir. Yaşa bağlı cilt fazlalığı (dermatoşalazis) ya da kaş sarkması buna örnektir. Bu durumda “yalancı kapak düşüklüğü” (pseudo-pitozis) adı verilen tablo görülür.

Bu yazıda, gerçek pitozis ile sıklıkla karışan durumlar – özellikle yalancı kapak düşüklüğü ve tek taraflı pitozis – detaylı şekilde ele alınacak, anlaşılır örnekler, tablolar ve sayısal verilerle açıklamalar yapılacaktır.

---

Yalancı Göz Kapağı Düşüklüğü

Yalancı pitozis (Yalancı göz kapağı düşüklüğü), kapak kasında bir zayıflık olmadan üst göz kapağının aşağıda görünmesidir. Bu durumda göz kapağı kası sağlamdır; düşüklük görünümü genellikle fazla cilt, yağ dokusu ya da sarkan kaş dokusundan kaynaklanır.

Örneğin yaşlanmaya bağlı dermatoşalazis durumunda, üst göz kapağı derisinde gevşeme ve yağ fıtıkları gelişir. Bu fazlalıklar kapağı aşağıya doğru çekerek gözü kısmen örtebilir. Benzer şekilde, kaş dokusunun sarkması da üst göz kapağının normalden daha düşük algılanmasına yol açar.

Doğuştan çok küçük gözler (mikroftalmi) ya da gelişmemiş göz yapıları da yalancı pitozis görünümü yaratır. Bu durumda göz normal boyutlarından küçük olduğu için, kapak normal genişliğinde kalır ve gözü fazla örtüyormuş gibi görünür.

Buna ek olarak bazı nörolojik durumlarda bir göz kapağı diğerine göre daha yüksek konumda olabilir. Örneğin Graves hastalığında görülen kapak retraksiyonu sırasında, karşı taraftaki kapak aslında normal seviyede olsa da görece düşük algılanabilir.

Yalancı pitozise yol açan başlıca nedenler:

• Cilt ve yağ fazlalığı: Yaşa veya genetik faktörlere bağlı olarak üst göz kapağı cildi gevşer ve yağ torbacıkları kapağı aşağı çeker.

• Kaş sarkması: Kaşların yerçekimi etkisiyle aşağı kayması, kapakların olduğundan düşük görünmesine yol açar.

• Göz küçüklüğü (mikroftalmi/anoftalmi): Doğuştan küçük ya da gelişmemiş göz, kapağın gözü fazla örttüğü izlenimi verir.

• Karşı taraf kapağın yüksekliği: Bir kapak nörolojik nedenlerle yukarı çekildiğinde, diğer kapak görece düşük algılanır.

Bu yalancı pitozis durumlarında levator kas fonksiyonu sağlamdır. Tedavi, genellikle fazla cilt ve yağ dokusunun alınması ya da kaş kaldırma işlemleriyle kozmetik amaçlı yapılır. Gerçek pitozis olgularında olduğu gibi levator kasına yönelik cerrahi müdahaleler gerekmeyebilir.

---

Göz Kapağı Sarkması İle Karışan Durumlar

Göz kapağı sarkması (pitozis), üst göz kapağının normalden daha aşağıya düşmesi durumudur. Bu durum hem estetik görünümü etkileyebilir hem de ileri vakalarda görme alanını daraltabilir.

Bazı başka hastalık ve durumlar da göz kapağı düşüklüğü ile karışabilir. Aşağıdaki tabloda gerçek pitozis ve benzer görünümlü durumların özellikleri özetlenmiştir:

Durum	Tanım / Ayırıcı Özellikler
Gerçek Pitozis	Üst kapağı kaldıran kas veya sinir hasarı sonucu ortaya çıkar. Göz bebeği kısmen kapanarak görmeyi engelleyebilir. Levator kas fonksiyonu zayıflar. Tedavi genellikle pitozis ameliyatıdır.
Yalancı Pitozis	Üst kapak kası sağlamdır. Fazla cilt, yağ dokusu veya kaşın sarkması kapağı aşağı bastırır. Tedavi çoğunlukla blefaroplasti (cilt/yağ fazlalığının alınması) şeklindedir.
Dermatoşalazis	Üst kapakta cilt fazlalığı ve yağ torbacıkları bulunur. Çoğunlukla yaşlanmaya bağlıdır. Görüşü kısmen kısıtlayabilir ve gözün kapalıymış gibi görünmesine yol açar. Blefaroplasti ile tedavi edilir.
Kaş Pitozisi	Alındaki kaş dokusunun sarkmasıdır. Yaşlanma veya alın kaslarının zayıflığına bağlı olabilir. Çözüm genellikle kaş kaldırma (brow lift) ameliyatıdır.
Mikroftalmi / Filhtiš Bulbi	Göz küresinin doğuştan küçük veya çökmüş olmasıdır. Kapak normal olsa bile göz küçük göründüğü için kapak gözü aşırı örtüyormuş izlenimi verir.
Hipotropya / Göz Kayması	Gözün aşağıya kayması durumunda üst kapak normalden daha düşük görünür. Bilgisayarlı göz ekseni analizi ile ayırt edilebilir.

Yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi, dermatoşalazis veya kaş pitozisinde aslında levator kasında bir sorun yoktur; bu durumlarda çözüm genellikle blefaroplasti (göz kapağı estetiği) veya kaş kaldırma işlemleridir. Gerçek pitoziste ise amaç, levator kasının onarılmasıdır. Bu nedenle doğru tanının konulması büyük önem taşır.

---

Tek Taraflı Göz Kapağı Düşüklüğü

Tek taraflı pitozis (Tek taraflı göz kapağı düşüklüğü) , yalnızca bir göz kapağının düşmesi durumudur. Normalde sağlıklı bir göz kapağı, üst göz bebeğinin yaklaşık 1–1,5 mm’lik kısmını örter. Eğer iki göz kapağı arasındaki yükseklik farkı 2 mm’den fazla ise bu durum klinik olarak belirgin kabul edilir. Örneğin bir fotoğrafta ya da aynada bir gözün diğerinden daha “kısık” görünmesi tek taraflı pitozisin işareti olabilir.

Tek taraflı pitozisin en sık nedeni aponeurotik pitozistir. Yaşlanmaya bağlı olarak levator kası veya onu tutan bağ dokusu zamanla gevşeyebilir ya da kopabilir. Bunun dışında şu nedenler de tek taraflı pitozise yol açabilir:

• Doğuştan (konjenital) pitozis: Levator kasının gelişmemesi veya Marcus-Gunn sendromu gibi sinir-kas ileti bozuklukları sonucu ortaya çıkar. Kapak bebeklikten itibaren düşüktür ve genellikle okul öncesi dönemde düzeltilir.

• Travmalar ve ameliyatlar: Göze alınan darbeler, cerrahi girişimler veya travmalar levator kasına zarar verebilir. Yanlış yapılan botoks enjeksiyonları da geçici pitozise yol açabilir.

• Yaşlanma: İleri yaşlarda aponeurotik pitozis oldukça sık görülür. Bağ dokularının yırtılması veya kopması sonucu kapak kademeli olarak düşer.

• Nörolojik nedenler: Horner sendromu, üçüncü sinir felci gibi durumlar tek taraflı pitozise sebep olabilir. Bu hastalıklarda genellikle göz bebeğinde farklılık veya göz hareketlerinde kısıtlılık gibi ek bulgular da vardır.

• Kas hastalıkları: Ocular miyastenia gravis gibi durumlarda pitozis sıklıkla önce tek gözde başlar. Kas sağlam olmasına rağmen gün ilerledikçe kapak giderek daha fazla düşer.

• Orbital tümörler: Göz çevresinde büyüyen kitleler kapağın ağırlığını artırarak düşüklüğe neden olabilir. Bu tür durumlarda BT veya MR görüntüleme ile tanı konur.

  
  

Tek taraflı göz kapağı düşüklüğü yalnızca kozmetik bir sorun gibi görünse de, bazen altında ciddi hastalıklar yatabilir. Örneğin Horner sendromunda pupilla farklılığı ve terleme bozukluğu gibi bulgular eşlik edebilir. Miyastenia gravis ise göz kaslarının dikkatli muayenesi ile anlaşılır. Bu nedenle tek taraflı pitozis mutlaka bir göz hekimi veya oküloplastik cerrahi uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Özetle, göz kapağı düşüklüğü tanısı konmadan önce yalancı nedenler (dermatoşalazis, kaş düşüklüğü, göz yapısal anomalileri vb.) ayırt edilmelidir.

Pitozis şüphesi varsa palpebral fissür yüksekliği ölçülür (normalde yaklaşık 2 mm). Gerçek pitozis saptanırsa, levator rezeksiyonu veya frontal askı gibi cerrahi yöntemler uygulanabilir. Bu tür tedaviler estetik ve fonksiyonel amaç taşır; doğru tanı ve müdahale ile hem görme alanı iyileşir hem de yüz estetiği düzelir.

İlginizi Çekebilecek Diğer Yazılarımız